Akıllı Sözleşmeler (Smart Contracts) Nedir ve Ne Anlama Gelir?

Dijital para birimi alanında, akıllı sözleşme, tokenizasyon, merkezi olmayan finans (DeFi) ve kendi kendini yürüten kod şeklindeki diğer anlaşmalar yoluyla finans endüstrisini geliştirdi. Ama tam olarak nasıl çalışıyorlar? Ne gibi faydaları sunuyorlar? İşte akıllı sözleşmelere ve bunların birbirine bağlı toplumumuzdaki güven ve işbirliği üzerindeki derin etkileri…

Akıllı Sözleşmeler Nedir?

Kripto para haberlerini takip ederseniz, muhtemelen "akıllı sözleşmeler" kelimesini duymuşsunuzdur. Genel piyasa değerinde Smart Contracts olarak da bilinir. Akıllı sözleşmeler, mevcut haliyle, bir blok zincirinde yer alan kendi kendini yürüten anlaşmalardır.

Temel olarak, akıllı sözleşmelerdeki "akıllı" otomasyondan kaynaklanırken, "sözleşme" otomatik olarak çalışan bağlayıcı bir anlaşmayı veya işlevi ifade eder. Akıllı sözleşmeler fikri ilk olarak Amerikalı bilgisayar bilimcisi Nick Szabo tarafından ortaya sürüldü.

Ethereum'un Rolü ve Ötesi

1990'ların başında Szabo, akıllı sözleşmeleri "tarafların bu vaatler üzerinde yerine getirdiği protokoller de dahil olmak üzere dijital biçimde belirtilen bir dizi vaat" olarak tanımladı. Ancak modern akıllı sözleşmeler bir gecede ortaya çıkmadı.

Ancak Ethereum'un ortaya çıkmasıyla birlikte, blok zincirinin Turing bütünlüğü ve kodlama yetenekleri, onu akıllı sözleşme protokolleri için hızla tercih edilen platform haline getirdi. Ethereum'un Turing bütünlüğü, teoride, yeterli işlem gücü ve zamanı göz önüne alındığında, herhangi bir hesaplanabilir fonksiyonun Ethereum'da çalıştırılabileceği anlamına gelir.

Sağlamlık Ile Programlama

Bu yetenek, geliştirilebilecek uygulama ve sözleşme türleri için geniş bir potansiyel sunar. Sadeca finansal işlemlerin çok ötesine geçer. Tipik olarak, bu sözleşmeler akıllı sözleşme geliştirme için uyarlanmış bir Turing tam dili olan Solidity'de kodlanır.

Sağlamlık kodu daha sonra Ethereum Sanal Makinesi'nin (EVM) yürüttüğü bayt koduna çevrilir. Bugün, akıllı sözleşmeler para, mal, gayrimenkul, tokenize tahvil, menkul kıymet ve daha fazlasının ticareti dahil olmak üzere çok sayıda uygulamayı kolaylaştırıyor.

DAO Olayı ve Riskleri

Ethereum'daki ilk akıllı sözleşme arasında bir kitle fonlaması sözleşmesi, bir blok zinciri alan adı kayıt sistemi ve dijital varlıklar ve tokenler vardır. Örneğin, risk sermayesi için merkezi olmayan bir özerk organizasyon olan DAO, 2016 yılında piyasaya sürüldü.

İlk DAO olmasına rağmen, akıllı sözleşmesindeki bir kusur nedeniyle bocaladı. Bu nedenle, akıllı sözleşmeler çok sayıda avantaj sunarken, yazılım hataları, oracle verileri ve sözleşme kontrol eden kimlik bilgilerinin potansiyel kaybı veya çalınması gibi doğal risklerle birlikte gelirler.

Çeşitli Kullanım Durumları

Kapsamlı denetimler, resmi doğrulama, sözleşme tasarımını basitleştirme, hata ödülleri ve en iyi geliştirme uygulamalarını takip etme bu riskleri azaltabilir. Bununla birlikte, akıllı sözleşmelerle ilgili zorluklar devam ediyor. Yine de, merkezi olmayan borsalar aracılığıyla güvenilsiz eşler arası ticarete ve teminat destekli kredileri ve faiz tahakkukunu kolaylaştırmak için borç verme ve borçlanma süreçlerini kolaylaştırdılar.